Türkiye’de Kimya Endüstrisi

Kimya endüstrisi sanayinin çeşitli alanlarında üretilen malzemeler için kaynak sağlayan bir sektördür. Kullanmış olduğumuz malzemelerin çoğu kimya endüstrisi ile oluşturulmuştur. Birçok sektör için ihtiyaç duyulan ham maddelerin karşılandığı alana Kimya Endüstrisi denir. Yeni maddeler fabrikalarda kimyasal reaksiyonlarla üretilmektedir.

Başlıca Kimya Endüstrisi Ürünleri

Boya
Temizlik ürünleri
Kozmetik
İlaçlar
Gübre
Tarım İlacı
Termoplastikler vb.
Vernik
Sentetik elyaf
Petrokimya ürünleri (petrolden üretilen kimyasal ürünler)

Bu ürünlerin imalatında kullanılan ham maddenin %70’i ithal edilmekte yani yurt dışından alınmaktadır; % 30’u ise yerli üretimle karşılanmaktadır. Bu da kimya endüstrisini dışa bağımlı hale getirmektedir.

İthal Ettiğimiz (yurt dışından aldığımız) Başlıca Kimya Ürünleri

Kauçuk ürünler
Madeni yağ
Plastik ürünler
Petrol ürünleri
Eczacılık ürünleri-ilaçlar
Organik kimyasallar
İnorganik kimyasallar
Kozmetik ürünleri
Boya ve ürünler

İhraç Ettiğimiz (yurt dışına sattığımız) Kimya Ürünleri

Kauçuk ürünler
Plastik ürünler
Petrol ürünleri
Eczacılık ürünleri-ilaçlar
Organik kimyasallar
Kozmetik ürünleri
Boya, vernik
Temizlik ürünleri
Kimyasal gübreler

*** Grafiğe baktığımızda aynı ürünleri hem ithal, hemde ihraç ettiğimizi görüyoruz. Ama kimya sektöründe ithalat ihracattan daha fazla olduğu için ülkenin döviz kaybetmesine neden olmaktadır.
Bunu önlemek için ekonomik getirisi yüksek ürünler üretmek gerekmektedir.

Türkiye’deki Kimya Endüstrisinin Gelişimi

Türkiye’de kimya sektörünün geçmişi yakın tarihe dayanır.
İlk kimya tesisleri 20 yüzyıl başlarında Osmanlı’daki sabun fabrikalarıdır.
Türkiye’de kimya endüstrisi Cumhuriyetin ilanından sonra artmıştır.
Devlet tarafından açılan sanayi kuruluşları kimyasal maddelere olan ihtiyacı gidermeye çalışmıştır.
Cumhuriyetin ilanıyla kimya sektörü canlanmıştır. Cumhuriyetle birlikte;

Patlayıcı
İlaç
Tarım kimyasalları
Deterjan
Matbaa mürekkebi vb. üretilmeye başlanmıştır.

*** Makine-Kimya endüstrisi kurumu, azot sanayi, suni ipek fabrikası ilk kurulan kimya tesisleridir.

1950 yılından sonra tekstil, deri, boya, gübre alanında fabrikalar açılmıştır.
1985 yılında İzmir Aliağa petrokimya fabrikası açılmıştır.
2000’li yıllarda küçük ve orta boy fabrikalar açılmıştır.

Ülkemizde kimya sektörü istenilen seviyeye ulaşmış değildir.

Bölgelere Göre Kimya endüstrisi

Marmara bölgesi (İstanbul – Kocaeli – Sakarya): Petrokimya, ilaç, boya, temizlik ürünleri
Akdeniz bölgesi: Gübre ve petrol ürünleri
Ege bölgesi (İzmir): Petrol ürünleri
Karadeniz bölgesi: Gübre sanayi

Kimya Endüstrisinde Meslek Dalları

Kimya endüstrisi içerisinde birçok meslek dalı bulunmaktadır.

Kimya Mühendisi

Kimya, fizik, biyoloji, matematik ve ekonomi bilimlerini kullanarak ham maddelerden daha kullanışlı yeni maddelere dönüştüren mühendislik dalıdır.
Endüstriyel, teknolojik ve çevresel problemlere Kimya Mühendisleri çözüm üretebilmektedir.
Kimyagerlerin çalışmalarından elde ettikleri bilgileri, fabrikalarda üretime çevirirler.
Çalışma alanları: Petro-kimya, kozmetik, ilaç, temizlik, ısıtma sistemleri, savunma sanayi gibi bir çok alanda iş imkanına sahiptir.

Kimya (Kimyager)

Laboratuvar ortamında kimyasal maddelerin analiz ve üretimi ile ilgilenirler. Maddelerin yapısını, niteliğini inceler.
Ürettikleri ürünler numuneler şeklindedir. Fen Edebiyat Fakültelerinin Kimya bölümünden mezun olarak Kimyager unvanı alır.
Çalışma alanları: Tekstil, ilaç, gıda, kağıt, deterjan, gübre, gibi bir çok alanda iş imkanına sahiptir.

Petrol Mühendisi

Doğal gaz ve petrol aranması, üretimi, taşınması, depolanması ve işletilmesi ile ilgili konularda çalışmalar yapar.
Çalışma Alanları: Petrol ve doğal gaz sektörü

Kimya Teknisyeni

Kimya sektöründe numune alımı ve kontrolünü gerçekleştiren, alınan numuneleri analiz edebilen, analizlerini rapor edebilen kişilerdir.
Endüstri meslek liselerinin kimya teknoloji alanlarından mezun olanlar Kimya Teknisyeni olur.
Kimya sektöründe kimyagerler ile işçiler arasında ara eleman olarak çalışırlar.
Çalışma Alanları: Kimya teknisyenleri boya, cam, lastik, çimento, kağıt ve şeker fabrikaları olmak üzere bir çok fabrikada çalışma imkanına sahiptir.

Biyokimya (Biyokimyager)

Fizik, kimya ve biyoloji tekniklerinden yararlanarak canlıların yapısal ve kimyasal yapılarını inceleyen bilim dalıdır. Genetik ilaçların etkisini inceleyen ve kimyasal değişiklikler konusunda araştırma yapan kişilere Biyokimyager denir.
Çalışma Alanları: Gıda ve ilaç sektöründe kalite kontrol yaparlar.

Maden Mühendisi

Madenlerin bulunması, çıkarılması ve zenginleştirilmesi konularında çalışma yapan mühendislik dalıdır.
Petrol, doğal gaz ve diğer elementlerin rezervlerinin keşfedilip çıkarılması ve işlenmesi sürecinde maden mühendisliği görev yapmaktadır.

Gıda Mühendisi

Gıdaların güvenilir bir şekilde üretimini, işlenmesini, dağıtılmasını sağlayan mühendislik dalıdır. Ayrıca hazır gıdalardaki ürünleri inceler.

Ziraat Mühendisi

Bitkisel ve hayvansal üretim, tarımsal teknoloji, tarım makineleri, toprak bilimi, bitki besleme ve biyogaz enerji üretimi alanlarında uğraş veren mühendislik dalıdır.