Hücrenin tarihsel gelişimi, mikroskopun icadı, hücre teorisi ve DNA sarmalının keşfi gibi önemli dönemsel aşamalarla şekillenmiştir. Bu keşifler, biyoloji bilimine yön vermiş ve canlı organizmaların temel yapı taşları olan hücreleri anlamamıza büyük katkı sağlamıştır.
Hücre biliminin temelleri, geçmişten günümüze bir dizi önemli keşifle şekillenmiştir. Bu keşifler, canlı organizmaların temel yapı birimi olan hücrelerin karmaşık dünyasını anlamamıza ışık tutmuştur.
Hücrenin Tarihsel Gelişimi
1- Zacharias Janssen (Zakaryas Yansen) (1590)
Hücre hakkında bilgi edinmemizi sağlayan en önemli keşif olan ilk mikroskobu yaptı. Mikroskopun icadı, hücre bilimine devrim niteliğinde bir katkı sağladı.
Mikroskop Nedir: Hücre çıplak gözle görülemez. Hücrenin görülmesi mikroskobun icadıyla mümkün olmuştur. Gözle görülemeyen yapıları mercekler yardımıyla büyüterek görülmesini sağlayan araçlara mikroskop denir. Mikroskop üzerindeki merceklerle 100 kat gibi değerlerde büyütebilir.
2- Robert Hooke (Rabırt Huk) (1665)
1665 yılında İngiliz bilim adamı Robert Hooke, incelediği mantar örneğinde ışık mikroskopu altında küçük odacıklar gözlemleyerek bunlara “hücre” adını verdi. Işık mikroskobuyla şişe mantarı incelemiş ve ilk hücreyi gözlemlemiştir.
3- Antonie Van Leeuwenhoek (Lövenhuk) (1674)
Antonie van Leeuwenhoek, mikroskop yardımıyla su altındaki organizmaları inceledi. İlk tek hücreli canlıyı mikroskopla görüntüledi.
Durgun su içindeki tek hücreli canlıları gözlemlemiş ve ilk kez canlı hücreyi gözlemlemiştir.
4- Robert Brown (Bravn) (1833)
Robert Brown (21 Aralık 1773 – 10 Haziran 1858), 19. yüzyılın ilk yarısında Avustralya’dan birçok örnek toplamış öncü İskoç botanisttir. Orkide bitkisinde hücre çekirdeğini gözlemledi.
5- Theodor Schwann (1837)
(7 Aralık 1810 – 11 Ocak 1882) yılları arasında yaşayan Thedor Schwann, tüm hayvanların hücrelerden olduğunu keşfetti. Alman fizyolog Theoder Schwann, çevresel sinir liflerini (hem miyelinli hem de miyelinsiz olarak) saran ve bir çeşit glia hücresi (Nöroglia) olan Schwann hücrelerini keşfetti.
6. Matthias Schleiden (1838)
Matthias Schleiden ve Theodor Schwann hücre teorisinin kurucusudur. Matthias Schleiden, 5 Nisan 1804 tarihinde Hamburg’da doğup, 23 Haziran 1881 tarihinde Frankfurtta ölmüştür. Tüm bitkilerin hücrelerden oluştuğunu keşfetti. Theodor Schwann ve Matthias Schleiden ilk hücre teorisini ortaya atmışlardır.
7. Albrecht von Roelliker (1840)
Sperm ve yumurtayı gözlemledi. Albrecht von Roelliker, 1 Ocak 1840 tarihinde sperm ve yumurtanın üreme hücreleri olduğunu keşfetti.
8- Rudolph Virchow (1855)
Rudolph Virchow modern hücre teorisini açıkladı. Rudolf Virchow, “Omnis cellula e cellula” (Her hücre, başka bir hücreden türetilmiştir) prensibini ileri sürerek, hücre teorisini tamamladı. Bu dönemde hücre biyolojisi önemli ölçüde gelişti.
Rudolph Virchow Hücre Teorisi Nedir;
a– Bütün canlılar hücrelerden oluşur.
b– Hücre canlıların en küçük yapı birimidir.
c– Hücreler kalıtsal bilgilerini, hücre bölünmesiyle diğer hücrelere aktarır.
d– Tüm hücreler var olan bir hücrenin bölünmesiyle meydana gelir.
9- Albert von Kölliker(1857)
Albert von Kölliker, Mitokondriyi gözlemledi. Kas hücrelerinde mitokondriyi keşfeden bilim insanı, İsviçreli anatomist ve psikolog olan Albert von Kölliker‘dir.
10- Walther Flemming (1879)
Walther Flemming (21 Nisan 1843 – 4 Ağustos 1905) yılları arasında yaşayan Alman biyolog, sitogenetiğin kurucusudur. Walther Flemming ilk Hücre bölünmesini görüntüledi. Walther Flemming, mitoz bölünmeyi ve kromozomları keşfetmesi tüm zamanların ön önemli 100 bilimsel keşfi olarak görülür. Walther Flemming, hücre bölünmesi keşifi, hücre biyolojisi alanında en önemli 10 keşfin arasında gösterilmektedir. Flemming’in adı Alman Hücre Biyolojisi Topluluğu tarafından verilen madalyayla onurlandırılmıştır.
11- Ernst Abbe (Ernst Abbe) ve Carl Zeiss (Karl Zayıs) (1886)
İlk modern mikroskobu yaptılar. Bu müthiş buluş sayesinde daha net görüntüler elde edilmeye başlandı.
12- Camillo Golgi (1898)
Camillo Golgi, İtalyan doktor, patolog, bilim insanı ve Nobel Fizyoloji Tıp Ödülü sahibi. Sinir sisteminin yapısıyla ilgili yaptığı çalışmalardan dolayı 1906 yılında Nobel Ödülünü kazanmıştır. Hücrenin tarihsel gelişime katkısı ise kendi ismini verdiği Golgi aygıtını bulması oldu.
13. Ernst Ruska ve Max Knoll (1931)
Elektron mikroskobunu buldu. Bu sayede hücre daha ayrıntılı incelenmiştir. Hücre hakkında çok daha ayrıntılı bilgiler bu dönemden sonra hız almıştır.
14- James Watson ve Francis Crick (1953)
DNA’nın yapısını keşfettiler. Bu dönemde Hücre bilimi, genetik ve biyokimya alanındaki keşiflerle daha da zenginleşti. James Watson ve Francis Crick, 1953 yılında DNA’nın çift sarmal yapısını keşfettiler. Bu keşif, genetik materyalin nasıl depolandığını ve aktarıldığını anlamamıza önemli bir katkı sağladı.
DNA Sarmalı Keşfi:
DNA sarmalının keşfi, hücre biyolojisinin önemli bir dönüm noktasını temsil eder. 1953 yılında Watson ve Crick’in Nature dergisinde yayımladıkları makale, X-ray kristalografisi çalışmalarına dayanarak DNA’nın çift sarmal yapısını ortaya koydu. Bu keşif, genetik bilginin nasıl depolandığı ve aktarıldığı konusunda derin bir anlayış sağladı. Ayrıca, DNA’nın replikasyonu ve genetik bilgi transferi gibi temel süreçlerin anlaşılmasına zemin hazırladı.
15- Dolly (1996)
İlk kopya koyun (Klon) üretildi. Dolly (5 Temmuz 1996 – 14 Şubat 2003), nükleer transfer süreci kullanılarak yetişkin somatik bir hücreden klonlanan ilk hayvan olan koyunun ismidir.
16. Aziz Sancar (2015)
Hasarlı DNA’nın nasıl onarıldığını açıkladı.Dr. Aziz Sancar, Hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran araştırmaları sayesinde 2015 Nobel Kimya Ödülü’ne layık görülmüştür.
