Carl Sagan’ın Kısaca Hayatı

Carl Sagan, ABD’li gökbilimci, astrofizikçi ve astrobiyologtur. 9 Kasım 1934 tarihinde Brooklyn / New York / Amerika’da doğmuştur. Musevi bir ailenin çocuğu olan Carl Sagan’ın babası terzi, annesi ise ev kadınıydı. Carl Sagan, 1955 yılında Chicago Üniversitesi’nden mezun olmuş, 1956 yılında fizik üzerine yüksek lisans derecesi almış ve 1960 yılında da astronomi ve astrofizik üzerine doktora yapmıştır. Üniversite öğrenciliği süresince ünlü genetik bilgini H. J. Muller’in laboratuarında çalışmıştır. Kendisi, evrenin ve yaşamın sırlarını sorgulayarak ve “Evrende hayat var mı?” sorusunu irdeleyerek astrobiyolojinin öncülerinden biri olmuştur.

“Eğer tüm evrende yaşam sadece Dünya’da varsa, bu çok büyük bir yer israfı olurdu.”

Sagan, gezegenler arası uzay yolculuğu projesini başlatan ve ölünceye kadar da bunu sürdüren bilim adamıdır. “Cosmos’un keşfi, kendi kendimizi keşif yolculuğudur.” diyerek tüm hayatı boyunca Dünya dışı yasam aramış; fakat bulamamıştır. Ancak yine de onların varlığına dair bilimsel kanıtların olmasa da “Kanıtın yokluğu, yokluğun kanıtı değildir.” sözleriyle yapılan çalışmalara devam edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Dünya Dışı Akıllı Varlık Araştırması’nın (SETI) ilerlemesinde de büyük katkıları olmuştur.

Carl Sagan’a bilim adamlığının yanı sıra bu haklı şöhreti kazandıran şey, bilimin toplumlara yayılması ve bilimsel düşüncenin halk tarafından anlaşılabilmesi için yaptığı pek çok çalışmasıdır. O her zaman çalışmalarında bilimsel yöntemi savunmuştur. Kendisi, şu sözleri ile bize bunları ortaya koymuştur.

“İnanmak istemiyorum, bilmek istiyorum.”

“Bilimin tek istediği, kullanılmış otomobil alırken ya da TV reklamlarından gördüğümüz ağrı kesicilerin kalitesini denerken gösterdiğimiz kuşkuculuğu diğer konularda da kullanmak.”

“Bilim, sadece bir bilgi topluluğundan daha fazlasıdır, bir düşünme şeklidir, evreni şüphecilikle sorgulamanın bir yoludur.”

Carl Sagan’ın düşüncelerini ifade etme kabiliyeti, pek çok insanın evreni daha iyi anlamasını sağladı. 1980 yılında astronominin anlaşılmasını ve sevilmesini sağlayan 13 bölümlük “Cosmos” adlı bir belgesel hazırladı. Bu belgesel, Türk televizyon ekranlarında da TRT’de yayınlandı. Belgesel, Sagan’ın yazılarında da kullandığı kendine özgü yalın ve anlaşılır üslubu sayesinde, yayınlandığı her ülkede halkın büyük ilgisini topladı. Belki de Sagan sayesinde; evren, yaşam ve bilim ilk defa bu derece halk tarafından anlaşılabilir olmuştu.

Sagan’ın belgeseli ile aynı ismi taşıyan Cosmos adlı kitabında da yer alan şu ifadeleri bunun en iyi göstergesiydi:

“DNA’mızdaki nitrojen, dişlerimizdeki kalsiyum, kanımızdaki demir, elmalı turtamızdaki karbon, çöken yıldızların içlerinde yapıldı. Bizler, yıldızların malzemesinden yapıldık.”

1985 yılında yayımlamış olduğu, Dünya dışı varlıklarla kurulan teması anlatan “Contact” adlı romanı ile bilim kurgunun en güzel örneklerinden birini verdi. Bu kitabın yayınlanmasından 12 yıl sonra kitap, film yapımcılarının da dikkatini çekti ve 1997’de film olarak beyaz perdeye taşındı. Filmin başrolünde Jodie Foster rol aldı.

Carl Sagan, toplumsal olaylara duyarlı bir bilim insanıydı. Bilimin toplumsal olayları görmezden gelerek gelişemeyeceğini ve şüpheci bir bakış açısıyla toplumsal olayları sorgulamamız gerektiğini savunurdu. “Eğer ki bize bazı şeylerin doğru olduğunu iddia edenlere otorite sahiplerinden şüphe duymamızı sağlayan şüpheci sorular sorma becerisinde değilsek, bu durumda önümüze gelen ilk şarlatan politikacı veya dindara kanmaya açık oluruz.”

Bir araştırmacı ve eğitim vakfı kurucusu olan James Randi, Carl Sagan hakkında şu sözleri ifade etmiştir. “Carl, herkesin bilimsel bir eğitim görmesi ihtiyacının farkındaydı. Herkesin bilim adamı olmasını beklediğinden değil ama en azından belli bir dereceye kadar gerçek dünyanın nasıl işlediğini bilmesi gerektiğini hissettiğinden. Ona daha fazla katılamazdım.” İşte Carl Sagan bu düşüncedeydi ve kesinlikle haklıydı. Herkes tabiiki bilim insanı olamazdı ama sorgulayan, düşünen ve gelişen bir zihne sahip olunmalı ve en azından içinde yaşadığımız Dünya anlaşılmalıydı. Yoksa insan hakları, hayvan hakları, çevre bilinci, nükleer silahsızlanma bunlar nasıl anlaşılabilir ve Dünya nasıl yaşanılabilir bir yer olabilirdi?

Onun bu fikirleri şüphesiz pek çok kişiyi etkiliyor veya pek çok kişiye ilham veriyordu. Bunlardan birisi de Neil deGrasse Tyson’dı. Zaten uzaya ve astronomiye ilgisi olan Neil deGrasse Tyson, Bronx’ta yaşıyor ve bilim adamı olma hayali kuruyordu. Tyson, 17 yaşındayken Sagan’a bir mektup yazdı. Sagan, mektubuna cevap vermekle kalmamış, onu tanışmak için davet de etmişti ve 20 Aralık 1975 Cumartesi gününü Tyson’a ayırmıştı. Sagan ve Tyson birlikte Sagan’ın Cornell Üniversitesi’ndeki laboratuvarını gezdiler. O gün Tyson, Sagan’dan sadece bir bilim adamı olarak değil, aynı zamanda insanlığından da çok etkilenmişti. Tyson bunu şu sözlerle anlatır: “Bilim adamı olmak istediğimi biliyordum ama o gün Carl’dan nasıl bir insan olmak istediğimi öğrendim.” Sonra Tyson, Carl Sagan’ın belgeselinin yeni versiyonu Cosmos:Bir Uzay Serüveni ile karşımıza çıktı.
Carl Sagan, Tyson’a ve pek çok başka insana yerdım etmişti. Astronomiye, astrofiziğe, astrobiyolojiye ve en önemlisi de insanlığa pek çok katkıda bulunmuştu. Ancak bir tür kemik iliği kanserinden dolayı 20 Aralık 1996’da yaşama gözlerini yumdu.