Biyoteknoloji

Biyoteknoloji, bilimsel metod ve tekniklerle hayvan, bitki ve mikroorganizmalardan yararlanarak onların yapılarını kültür ortamında değiştirip geliştirerek yeni ürünler elde edilmesidir. Canlıların yapılarında çeşitli teknolojiler kullanılarak değişiklikler meydana getirmek, bu sayede ihtiyacımız olan ürünlerin üretilmesini sağlayan teknolojiye Biyoteknoloji denir. Kısaca canlıların ekonomik olarak iyileştirilerek endüstride kullanımını sağlar.

Biyoteknoloji, çeşitli mühendislik dallarından yararlanılarak DNA teknolojisiyle bitki, hayvan ve mikroorganizmaları geliştirmek, doğal olarak var olmayan veya ihtiyacımız kadar üretilemeyen yeni ve az bulunan maddeleri (ürünleri) elde etmek için kullanılan teknolojilerin tümü olarak da tanımlanabilir. Bitki, hayvan veya mikroorganizmaların tamamı ya da bir parçası kullanılarak yeni bir organizma (bitki, hayvan ya da mikroorganizma) elde edilebilir.

Biyoteknoloji birçok bilimsel disiplinle karşılıklı ilişki içinde gelişir. Şöyle ki biyoteknoloji uygulamaları; genetik mühendisliği, mikrobiyoloji, biyokimya, moleküler biyoloji, hücre biyolojisi, immünoloji, protein mühendisliği ve enzimoloji gibi farklı alanları kapsar.

Biyoteknolojinin Uygulama Alanları

Biyoteknolojinin uygulama alanlarını aşağıdaki gibi başlıklar altında inceleyelim.

• GDO’lu ürünler elde edilmesi

Canlıların gen yapısını değiştirerek yeni ve üstün özellikli ürünlerin elde edilmesini sağlar. Besin değer yüksek, hastalıklara karşı bağışıklığı artırılmış ve iklim şartlarına dayanıklı bitki ve hayvanlar üretilmiştir.

• Genetik ıslah

Üstün özellikleri olan canlıların, bu özelliklerinin başka canlılarda toplanarak daha verimli canlılar üretilmesini sağlar.

• Kök hücre tedavisi

Kordon kanı ve kemik iliğinden alınan hücreler ile felç, kanser ve genetik hastalıkların tedavi edilmesidir.

• Aşı üretimi

Biyo-teknoloji sayesinde mikroplara karşı aşı üretilmektedir.

• Klonlama

Canlıların genetik olarak kopyasını oluşturmaktır. İlk genetik kopyalama Dolly adındaki koyunda gerçekleşmiştir.

• DNA parmak izi

Canlının vücut parçalarından alınan DNA’nın şifresinin belirlenmesidir.
Adli suçlarda, babalık testinde ve kalıtsal hastalıkların belirlenmesinde DNA parmak izi kullanılır.

• Antibiyotik üretimi

Biyoteknoloji sayesinde gelişen mikrop çeşitlerine karşı yeni antibiyotik üretimi yapılmaktadır.

• Yapay organ üretimi

Biyoteknoloji sayesinde böbrek, kalp ve akciğer yapay olarak üretildi.

Genel olarak biyoteknoloji uygulamalarına şu olaylar da örnek verilebilir:

• Vitamin tabletleri, antibiyotikler, bazı hormonlar veya antikorların üretimi
• Meyveli yoğurt üretimi
• Hazır çorbalarda, hazır yemeklerde, diyet yiyeceklerinde katkı maddesi üretimi
• Bulaşıcı hastalıklara karşı koruyacak ya da büyüme geriliğini önleyecek protein üretimi
• İnsülin ve büyüme hormonu gibi hormonların bakteri DNA’sı yardımıyla daha ucuz ve kolay elde edilmesi
• Birçok olayda kullanılan bazı enzimler mikroorganizmalar aracılığıyla daha kolay elde edilebilir. Örneğin Rennin (lap) enziminin biyoteknolojik yöntemlerle elde edilmesi
• Meyve ve sebze üretimi
• Bitkilerde nitelikli tohum üretimi
• Hasar görmüş beyin hücrelerinin ve omuriliğin onarımı gibi sorunlara çare olacak protein üretimi
• Kanser, aids, akdeniz anemisi ve lösemi gibi birçok hastalığın tedavisi ve önlenmesinde kullanılacak genetik ürünlerin elde edilmesi.

Fen Bilgisi Öğretmeni: Seda Bahçeci