Hepimizin çocukken defalarca ateşi yükselmiştir ve hepimizin çocuğunda da bunun başına gelmesi kaçınılmazdır. Böyle bir durumda anneler telaşa kapılmaktan kendini alamamaktadır. Bunun sebebi annelerin ateş hakkında hem yeterli bilgisi olmaması, hem de bu durumla karşılaşınca neler yapması gerektiğini bilmemesidir.

Ateş nedir? Vücut için zararlı mıdır?

Ateş, vücuda mikroorganizma veya toksik bazı maddelerin girmesi sebebiyle vücudun verdiği bir tepkidir. Ateş 36 dereceden yüksekse mikropların yaşamı zorlaşır. Kişinin metabolizma hızı yükselir ve bağışıklığı artar. Bu bakış açısıyla baktığımızda ateş bir hastalık değildir; vücutta bir sıkıntı olduğunu gösteren bir mekanizmadır. Eğer vücutta ateşi yükselten hastalık tedavi edilirse ateş de düşecektir.

Annelerin kabusu havaleden gerçekten korkulması gerekir mi?

Annelerin ateş yükseldiğinde en büyük korkusu, bebeklerinin havale geçireceğini düşünmeleridir. Halbuki havale ile ilgili bilinenler de pek doğru değildir. Aslında havale öyle bizim sandığımız gibi ateş yükselmeye başlar başlamaz ortaya çıkmaz. Bazı doktorlara göre havale, çocuğun genetik yapısına bağlı bir durumdur. Yani eğer çocuk yapı olarak buna yatkınsa 36,5-37 derece gibi düşük vücut sıcaklıklarında da havale geçirebilir. Burada anlatılmak istenen, çocuğunuzun yapısını tam olarak öğrenmeniz gerektiği ve eğer yapı olarak 38-39 dereceye kadar ateşi yükseldiğinde havale gibi bir durumla karşılaşmadıysanız o zaman bu kadar korkmamanız gerektiğidir. Demek ki çocuğunuzda böyle bir yatkınlık yok ve siz ateşi kontrol altına alıp çocuğunuzun hastalığının tedavisi üzerinde durmalısınız.

Ateşi yükselen bebeğe/çocuğa nasıl müdahale edilmelidir?

1. Ateşi yükselmekte olan bebeğe öncelikle eğer bebeğin genel durumu iyiyse, keyfi yerindeyse müdahale edilmemelidir. Çünkü yukarıda bahsettiğimiz gibi ateş yüksekliğinde kişinin bağışıklığı artar ve mikropların yaşamı zorlaşır. Bu durumda vücut mikroplarla savaşma halindedir. Bırakalım savaşsın ve mikroplara en kısa zamanda galip gelsin.

2. Ateşle birlikte bebeğinizde huzursuzluk, halsizlik, vücut kırgınlığı gibi durumlarda varsa o zaman ateşi kontrol altına almalıyız. Öncelikle bebeğiniz varsa çoktan iyi bir ateş ölçer almış olmanız gerekir. Sonra bebeğinizi elinizle kontrol ettiğinizde eğer avcunuza sıcak geliyorsa hemen ateşini ölçün. Hemen müdahale etmeyin. 38-38,5 dereceye kadar yine de beklemek gerekir. Çünkü ateş belki daha fazla yükselmeyecektir, o sıcaklıklarda seyretmeye devam edecektir. Eğer erkenden 37-37,5 derece gibi bir sıcaklıkta ateşi düşürürseniz, ateş belki yükselmeyecekse bile siz hemen düşürmüş olacaksınız ve vücudun mikroplara karşı savunma durumunu olumsuz etkilemiş olacaksınız.

3. Ateşi kontrol altına almak için doğal yöntemler olduğu gibi, doktora gidip önereceği ateş düşürücü ilaçları da kullanabilirsiniz. Bu aslında kişinin kendi çocuğuna tercih edeceği yöntemle ilgilidir. Ancak artık pek çok uzmanın görüşüne göre öncelikle doğal yöntemler tercih edilmeli, ateş düşürücü ilaçlar sonradan mecbur kalınırsa tercih edilmelidir.

Doğal yöntem olarak;

Bir kaba soğuk su doldurup içine birkaç damla okaliptüs yağı, lavanta yağı, biberiye yağı veya kekik yağı damlatın. Sonra bebeğinizin çoraplarını bu kaba batırın, biraz bekletin ve bileklerini de saracak şekilde çocuğunuzun ayaklarına giydirin. Kısa süre içerisinde bebeğinizin ateşinin düşmeye başladığını göreceksiniz.

Sonra ılık suyla bebeğinizi yıkayın. Yıkarken yine bu yağlardan birkaç damla suyuna damlatabilirsiniz veya bu yağlarla masaj yapabilirsiniz.

Çocuğunuza ılıktan biraz soğuk olacak şekilde bol bol su içirin.

Eğer ateşi çok yüksekse bir bezi ıslatarak suyunu tamamen sıkmadan alnına koyun boynuna doğru kafasına sarın. Aynı işlemi eklem yerlerine de uygulayın.

İlaç tedavisi olarak;

Tüm bunları uygulamanıza rağmen ateşini her saat başı veya yarım saatte bir ölçün ve hala yüksekse o zaman mecburen doktor tavsiyesi ile ateş düşürücü vermeniz gerekebilir. Ateş düşürücüleri de yine 38,5 dereceyi görmeden vermeyin. Bırakalım vücut mikroplarla savaşsın.

Ateşi düşürmek üzere bilinen yanlış müdahaleler

Ateşi düşürmek üzere yapılan çok yanlış bir uygulama da maalesef şudur: Ateşinin 39-40 derece veya daha üstünde olduğunu fark eden ebeveyn, çocuğunun vücut ısısını düşürmek amacıyla hemen çocuğu serin bir suyla yıkar ve vücuda resmen bir şok etkisi yapar. Bu çok yanlış bir uygulamadır. Çünkü çocuğun vücudu bu kadar ateşlenmişse iç sıcaklığı da yükselmiştir. Yani eğer siz birden dış sıcaklığı düşürürseniz vücut buna birden adapte olamayıp kendini bu duruma ayarlamak için bazı değişiklikler yapacaktır. İşte bunun da çocuğunuzun havale geçirmesine sebep olması yüksek muhtemeldir.

Yapılması gereken öncelikle doktorunuzu aramalı, tavsiyesiyle ateş düşürücü ilaç veya fitil verilmeli, sonra da biraz ateş düştükten sonra ılık (kesinlikle serin ya da soğuk değil) suyla bebeğinizi yıkamalısınız.