Karaciğer testi olarak da bilinen ALT ve AST değerleri doktorların hastalıkları teşhis etmesinde önemli rol oynar. ALT ve AST değerleri arasındaki oran karaciğer ile ilgili sorunları teşhis etmemizde çok önemli bir rol oynar. ALT ve AST sık olarak istenen kan testlerdir. AST/ALT oranı sağlıklı kişilerde 0.7–1.4 arasında olmalıdır.
ALT ile ilgili yazımıza ulaşmak isterseniz ALT Nedir ve Neden Yükselir linkine tıklayabilirsiniz.
AST Normal Değeri kaç olmalıdır?
AST enziminin normal seviyesi 5 – 40 U/L\”dir.
AST Nedir?
Aspartat aminotransferaz enzimi; alyuvarlarda, karaciğerde, kalp, iskelet kaslarında, pankreasta ve böbreklerde bulunur. AST, adı geçen doku ve hücrelerin hasarında kana salınır. AST’nin kandaki miktarı hücrelerdeki hasarın şiddeti ve büyüklüğü ile doğru orantılıdır.
AST testi, kandaki aspartat aminotransferaz enziminin seviyesini ölçer. Vücutta çeşitli organ ve dokularda üretilen AST enzimi testi daha çok organ veya dokulardaki hücre hasarı ile ilgili bilgi verir. Genellikle karaciğer fonksiyon testleri içinde yer alan bir test olan AST, sadece karaciğere özgü hastalıklarda değil, farklı doku ve organların hastalıklarında da değişiklik gösterir.
GGT, AST ve ALT karaciğer ve safra yolu hücreleri başta olmak üzere birçok hücre grubunda bulunan önemli enzimlerdir. Bu enzimlerin normal değerleri AST ve ALT için 40’ın altında olmalıdır. Bir diğer karaciğer fonksiyon testi sonucu olan GGT ise yaklaşık olarak 50’nin altında olması gerekir.
AST ve ALT Yüksekliği Nelere İşaret Eder?
İlaç kulanımına bağlı gelişen karaciğer hasarlarına işaret edebileceği gibi karaciğer hücre nekrozuna, obstrüktif sarılığa, kronik hepatit’e, alkolik hepatit’e de işaret edebilir. Bu gibi durumlarda AST değeri ALT’den daha yüksek çıkmaktadır. Bu durum karaciğer hastalıklarının teşhisinde doktorlara önemli bilgi vermektedir.
Hücrelerde oluşan hasarlar sebebiyle AST, ALT ve GGT enzimlerinin kan değerleri artar. AST ve ALT çoğunlukla karaciğer hasarında yükselirken, GGT enzimi ise alkol kullanımına bağlı olarak gelişen karaciğer hasarı, safra yolu tıkanıklıkları ve pankreas hastalıklarında yükselir.
AST Testi Neden Yapılır?
- Karaciğer hasarının olup olmadığının araştırılmasında yapılır.
- Hepatit ve siroz gibi karaciğer hastalıklarının belirlenmesinde kullanılır.
- Karın ağrısı, bulantı, kusma ve sarılık gibi belirtilerin sebeplerinin bulunmasında kullanılır.
- Sarılığın sebebinin belirlenmesinde önemli bir etkendir.
- Aşırı alkol kullananlarda oluşan karaciğer hasarının aşamalarının tespitinde kullanılır.
- Karaciğer hastalıklarının tedavisinin izlenmesinde AST testi önemli bir unsurdur.
AST ve ALT Değerlerini Yükselten İlaçlar
Birçok ilaç karaciğer enzimlerinde yükselmeye sebep olabilir. Bu ilaçların başlıcaları şunlardır:
- Ağrı kesiciler: Aspirin, asetaminofen, ibuprofen, naproxen, diclofenac, fenilbutazon
- Psikotik ilaçlar: Fenitoin, valproik asit, Karbamazepin ve fenobarbital
- Antibiyotikler: Tetrasiklin, sulfonamid, isoniyazid , sulfametaksazol, trimetoprim, nitrofurantoin
- Kolesterol düşürücü ilaçlar: Statinler ve niasin
- Kardiyovasküler ilaçlar: Amiodaron (cardarone), hidralazin (hydralazine), guinidine
- Trisiklik antidepresanlar AST ve ALT değerlerini yükseltebilir.
İlaca bağlı karaciğer yüksekliklerinde, ilacı bıraktıktan sonra AST ve ALT seviyelerindeki yükseklik birkaç hafta veya birkaç ay içerisinde normale dönmesi beklenir. İlaçlar bırakıldığı halde AST ve ALT değerleri normal değerlerine geri dönmüyorsa, karaciğer hastalıklar yönünden hasta tekrar değerlendirilmelidir.
Ast Neden Yükselir?
1- Hepatit hastalıklarında Ast değerleri yükselir: Hepatit yani karaciğer intihaplanması akut hepatit ve kronik hepatit olmak üzere 2 grupta incelenir. Akut hepatitte AST, genellikle normalin 10 katına kadar yükselir. Bu durumda 1-2 ay kadar kalabilen AST düzeyleri, 3-5 ay sonra normal seviyelerine geri döner. Akut hepatit geçici bir rahatsızlıktır. Kronik hepatitte ise AST değeri en fazla 4 katına kadar yükselir. Uzun yıllar süren bir rahatsızlıktır. Alkolik hepatitlerde de yine AST değerleri yüksektir.
2- Siroz: Karaciğer hastalıklarından biridir. Siroz durumunda AST değerleri yüksek çıkar.
3- Kalp kası veya iskelet kası hasarında: Kalp kasında ya da iskelet kaslarınında oluşan hasar durumlarında AST değerleri yüksek çıkar.
4- Uzun süreli ilaç kullanımı: Sürekli ilaç kullanımı nedeniyle karaciğerde hasar oluşabilir. Bu durumda AST değerlerinde artış olur. Yukarıda ilaç etkileşimi yapan bazı ilaçlar gruplarına örnek vermiştik.
5- Yüksek A vitamini düzeylerinden dolayı: Yüksek miktarda A vitamini alımı da AST değerinin yükselmesine sebep olmaktadır.
6- Akciğer veya böbrek hasarında: Bu gibi durumlarda AST düzeyleri yüksek çıkabilmektedir.
7- Ekinezya gibi bitkisel ilaçların kullanımı: Ekinezya ve buna benzer bazı bitki çayları da Ast değerlerini yükseltebilir.
8- Göbek çevresi yağlanma ve dengesiz beslenme: Kilolu ve hareketsiz yaşam karaciğer yağlanmasına sebep olabilir Bu durumda da AST değerlerinde yükselme görülebilir.
Sonuç olarak AST ve ALT değerleriniz yüksek çıktıysa mutlaka bunun sebebi bulunmalı ve tedavi edilmelidir.
