Adaptasyon
Canlılar sahip olduğu fiziksel özellikler sayesinde besinlerini bulur, kendini düşmanlarına karşı savunur, üreme davranışlarını gerçekleştirir ve iklim koşullarına uyum sağlar. Canlıların ortam koşullarına göre üreme ve yaşama şansını artıran fiziksel yapılar ve davranışlar gibi kalıtsal özellikler kazanmasına adaptasyon denir.
Canlıların Gösterdiği Hangi Özellikler ve Davranışlar Adaptasyondur?
Adaptasyonu canlılar üzerinde aşağıdaki şekillerde görmek mümkündür.
1-Kaktüslerin yaprakları diken şeklindedir ve tüylüdür. Böylece yaprak yüzeyini daraltarak su kaybını azaltır. Ayrıca kökleri gelişmiştir. Kaktüslerin stomaları da su kaybını azaltmak için yaprağın alt yüzeyine yerleşmiştir ve stomalar az sayıdadır. (Stoma: Açılıp kapanma özellikleri ile bitkide terlemeyi ve gaz değişimini kontrol eden canlı yapılardır.)
2-Nilüferler ise su ortamında yaşadıkları için yaprakları geniş yüzeylidir; kökü ve gövdesinin büyük bölümü su içindedir. Nilüferlerin stomaları çok sayıdadır ve stomalar yaprağın üst yüzeyine yerleşmiştir; çünkü su kaybı bu organizma için problem değildir.
3-Bukalemunun renk değiştirmesi adaptasyondur.
4-Tehlike anında kertenkelenin kuyruğunu bırakması adaptasyondur.
5-Penguenlerin perdeli ayakları sayesinde hızlı yüzmesi ve deri altlarında yağ depolayarak soğuk ortamlarda vücut sıcaklıklarını koruması adaptasyondur.
6-Develer çöllerde yaşadıkları için kum fırtınalarına karşı uzun kirpiklerinin olması ve hörgücünde yağ depolaması adaptasyondur.
7-Sıcak iklimlerde yaşayan hayvanların (Örneğin, fil, deve, aslan, kaplan, su aygırı, gergedan, çöl tilkisi gibi) kulak ve burunları büyüktür. Bu sayede vücut yüzeylerini genişleterek ısı kaybedip vücut sıcaklıklarını sabit tutarlar.
8-Soğuk iklimlerde yaşayan hayvanların (kutup tilkisi gibi) kulak, burun ve kuyrukları küçüktür. Bu sayede az ısı kaybederek vücut sıcaklıklarını korurlar.
Fen Bilgisi Öğretmeni: Seda Bahçeci