Isınma Grafiği

-10 °C bulunan buzun ısıtılması ile oluşan sıcaklık-zaman grafiği görülmektedir.

1. A-B noktaları arasında buzdur. Alınan ısı buzun sıcaklığını artırır.
2. B-C noktaları arasında buz ve su karışımı vardır. Alınan ısı buzun erimesi için kullanılır. Sıcaklık sabittir.
3. C-D noktaları arasında sudur. Alınan ısı suyun sıcaklığını artırır.
4. D-E noktaları arasında su ve buhar karışımıdır. Alınan ısı suyun buharlaşması için kullanılır. Sıcaklık sabittir
5. E-F noktaları arasında buhardır. Alınan ısı buharın sıcaklığını artırmaktadır.

Soğuma Eğrisi

110 °C de bulunan su buharının soğuması ile oluşan sıcaklık-zaman grafiği görülmektedir.

1. bölgede su gaz haldedir, buhardır. Buhar ısı kaybederek sıcaklığı azalmaktadır.
2. bölgede su ve buhar karışımıdır. Kaybedilen ısı buharın yoğuşmasına neden olur. Sıcaklık sabittir.
3. bölgede su sıvı haldedir. Suyun kaybettiği ısı suyun sıcaklığını azaltır.
4. bölgede buz ve su karışımı vardır. Su ısı vererek donmaktadır. Sıcaklık sabittir.
5. bölgede su katı haldedir, buzdur. Buzun sıcaklığı giderek azalmaktadır.

Günlük Yaşamda Hal Değişimi ve Isı Alışverişi

Günlük yaşamda karşılaşılan erime olayları

Erime maddeler çevrelerinden ısı alırlar.

Örnek:

Dondurmanın, katı yağ, buz sıcakta erir.
Metaller fabrikalarda eritilerek kalıplara dökülür.

Günlük yaşamda karşılaşılan donma olayları

Donan maddeler çevreye ısı verirler.

Örnek:

Buzdolabının buzluğuna konulan su ısı vererek donar.
Kışın soğuk havalarda göl, su ve akarsular donar.
Kışın meyve-sebze hallerinde, meyve ve sebzelerin donmasını engellemek için su dolu kaplar bırakılır.
Su donarken etrafa ısı vereceğinden ortamın aşırı soğuması engellenmiş olur.

Günlük yaşamda karşılaşılan yoğuşma olayları

Yoğuşma olayı sırasında madde etrafa ısı verir.

Örnek:

Yoğuşmalı kombiler su buharı yerine, suyu sıvı halde verir.
Buzdolabından çıkan su şişesinin etrafında yoğuşmadan dolayı su damlaları oluşur.
Gökyüzünde su buharı yoğuşarak su damlalarına dönüşür.

Günlük yaşamda karşılaşılan buharlaşma olayları

Buharlaşma olayının görüldüğü yerlerde soğuma görülür.

Örnek:

Elimize dökülen kolonya, elimizde serinlik hissetmemizi sağlar.
Kolonya buharlaşırken ısıyı elimizden alır.
Toprak testinin içindeki suyu serin tutması buharlaşma ile gerçekleşir.
Kesilen karpuzun güneş altında soğuması buharlaşma ile gerçekleşir.
Islak başımızla veya denizden dışarı çıktığımızda üşümemiz buharlaşma ile gerçekleşir.

Günlük yaşamda karşılaşılan kırağılaşma olayları

Kırağılaşma olayı sırasında madde dışarıya ısı verir.

Örnek:

Soğuk havada araçların, ağaçların üzerinde su kırağılaşır.

Günlük yaşamda karşılaşılan süblimleşme olayları

Güve kovucu olarak kullanılan naftalin katı haldedir. Naftalin sıvı hale geçmeden süblimleşerek buharlaşır.
Lavabolarda kullanılan ernet ısı alarak süblimleşir.

Not: Saf maddelerin erime ve donma sıcaklıkları sabittir.
Saf maddelerin içerisine yabancı madde ilave edildiğinde erime ve donma sıcaklığı düşer.
Suyun içerisine tuz ilave edildiğinde donma sıcaklığı 0°C nin altına düşer.
Suyun içindeki tuz oranı ne kadar fazla ise donma sıcaklığı da o kadar düşük olur.

Not: Saf maddelerin kaynama sıcaklığı sabittir.
Saf maddelerin içerisine yabancı madde ilave edildiğinde kaynama sıcaklığı yükselir.
Su içerisine tuz ilave edildiğinde, tuz oranına bağlı olarak suyun kaynama sıcaklığı 100°C nin üzerine çıkar.

Fen Bilgisi Öğretmeni: Seda Bahçeci