Bir eksen etrafında serbestçe dönebilen, çevresinden bir ip geçirilen, cisimleri yükseğe kaldırmak için kullanılan ve iş kolaylığı sağlayan basit makinelere makara denir. Özelliklerine göre sabit makara ve hareketli makara olmak üzere iki çeşit makara bulunur.

Sabit Makaralar

Sabit bir noktaya asılı olup çevresinden geçen ip çekildiğinde sadece dönerek cisimlerin hareketlerini kolaylaştıran makaralardır. Sabit makaralar ile yük taşırken makara sadece kendi ekseni etrafında döner. Taşınan yük ile birlikte hareket etmez. İnşaatlarda binaların üst katlarına ağır yükleri çıkarma, bayrağın göndere çekilmesi ve vinçlerde yükün kaldırılması gibi durumlarda sabit makaradan yararlanılır.

1) Sabit makaralarda Yük = Kuvvet (P=F) olduğundan kuvvetten kazanç ya da kayıp oluşmaz.

2) Kuvvetin uygulandığı ip ne kadar çekilirse yük de aynı miktarda yükselir (yani yol alır). Bunun için yoldan da kazanç ya da kayıp oluşturmaz.

3) Sabit makaralar kuvvetin yönünü veya doğrultusunu değiştirebilir.

4) Sabit makaralar iş kolaylığı sağlar.

Hareketli Makaralar

Çevresinden geçirilern iple birlikte yukarı/aşağı doğru çekildikçe hareket eden ve sabit bir noktaya bağlı olmayan makaralardır.

1. Hareketli makaralar, kuvvetten kazanç sağlar.

2. Hareketli makaralarda kuvvetin uygulandığı ip “h” kadar çekilirse yük bu yüksekliğin yarısı kadar yani “h/2” kadar yukarı çıkar. Bu nedenle yoldan kayba sebep olur.

3. Kuvvetten kazanç oluştuğu oranda yoldan kayıp oluşur. Bu nedenle işten kazanç ya da kayıp oluşmaz.

Palangalar

Sabit ve hareketli makaralardan oluşan sistemlerdir. Kuvvet arasındaki ilişki, denge prensibinden bulunur.

*** Makaraları saran aynı iplerdeki kuvvet ip boyunca aynıdır, değişmez. Farklı bir ipe geçildiğinde kuvvet değişebilir, hesaplama yapılır.

Konunun daha iyi anlaşılabilmesi için aşağıda paylaştığımız palanga örneklerini incelemenizi tavsiye ederiz.