Olağanüstü hal durumu, cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu kararıyla ilan edilir. Doğal afet, salgın hastalıklar, ekonomik bunalım durumu, Anayasa ile kurulan özgür demokrasi düzenini veya temel hak ve hürriyetleri ortadan kaldırmaya yönelik yaygın şiddet hareketlerine ait ciddi belirtilerin ortaya çıkması durumunda olağanüstü hal durumu ilan edilebilir. Şiddet olayları sebebiyle kamu düzeninin ciddi şekilde bozulması durumunda da olağanüstü hal ilan edilebilir.
Olağanüstü “OHAL” durumu, vatandaşlar için getirilecek para, mal ve çalışma yükümlülükleri ile olağanüstü hallerin her türü için ayrı ayrı geçerli olmak üzere, temel hak ve hürriyetlerin nasıl sınırlanacağı veya nasıl durdurulacağına, olağanüstü halin gerektirdiği tedbirlerin nasıl ve ne şekilde alınacağına, kamu hizmeti görevlilerine ne gibi yetkiler verileceğine, görevlilerin durumlarında ne gibi değişiklikler yapılacağına ilişkin hükümleri kapsar.
Olağanüstü Hal Hakkında
1– Yurdun bir veya birden fazla bölgesinde veya bütününde altı ayı geçmemek üzere olağanüstü hal ilan edebilir.
2– Olağanüstü hal kararı Resmi Gazete’de yayımlanır ve hemen Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.
3– Bakanlar Kurulunun istemi üzerine, her defasında dört ayı geçmemek üzere, süreyi uzatabilir veya olağanüstü hali kaldırabilir.
4– Olağanüstü hal süresince, Cumhurbaşkanının başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu, olağanüstü halin gerekli kıldığı konularda Anayasanın 91 inci maddesindeki kısıtlamalara ve usule bağlı olmaksızın, kanun hükmünde kararnamemeler çıkarabilir. Bu kararnameler Resmi Gazete’de yayımlanır ve aynı gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin onayına sunulur.
5– Sokağa çıkmayı sınırlamak veya yasaklamak gibi durumlar uygulanabilir.
6– Belli yerlerde veya belli saatlerde kişilerin dolaşmalarını ve toplanmalarını yasaklayabilir.
7– Kişilerin; üstünü, araçlarını, eşyalarını aratmak ve bulunacak suç eşyası ve delil niteliğinde olanlarına el koyabilir.
8– Gazete, dergi, broşür, kitap, el ve duvar ilanı ve benzerlerinin basılmasını, çoğaltılmasını, yayımlanmasını ve dağıtılmasını yasaklayabilir.
9– Söz, yazı, resmi, film, ses ve görüntü bantlarını ve sesle yapılan her türlü yayımı denetleyebilir, gerektiğinde yasaklayabilir.
10– Sinema filmleri denetleyebilir, gerektiğinde yasaklayabilir.
11– Ruhsatlı da olsa her nevi silah ve mermilerin taşınmasını veya naklini yasaklayabilir.
12– Kamu düzeni veya kamu güvenini bozabileceği kanısını uyandıran kişi ve toplulukların OHAL bölgesine girişini yasaklamak, bölge dışına çıkarmak veya bölge içerisinde belirli yerlere girmesini veya yerleşmesini yasaklamak gibi durumları uygulayabilir.
13– Kapalı ve açık yerlerde yapılacak toplantı ve gösteri yürüyüşlerini yasaklamak, ertelemek, izne bağlamak gibi durumları uygulayabilir.
14– İşçinin isteği, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller, sağlık sebepleri, normal emeklilik ve belirli süresinin bitişi nedeniyle hizmet aktinin sona ermesi veya feshi dışında kalan hallerde işçi çıkartmalarını işverenin de durumunu dikkate alarak üç aylık bir süreyi aşmamak kaydıyla izne bağlamak veya ertelemek,
15– Dernek faaliyetlerini; her dernek hakkında ayrı karar almak ve üç ayı geçmemek kaydıyla durdurma uygulayabilir.