Bebeklerde tuvalet eğitimi için en uygun dönem 24-32 aylar arasıdır. Bebeklerde tuvalet eğitimine daha erken dönemde başlamak sakıncalı olabilir. Fizyolojik olarak yapamayacağı bir şeyi yapmasını istemek ilerde gelişebilecek bazı ruhsal sorunların başlamasına neden olabilmektedir. Hem çocuğun hem de annenin bu süreç için hazır olması gerekir. Peki bebeğin tuvalet eğitimi için hazır olduğunu nasıl anlayabiliriz.

Bebeğin Tuvalet Eğitimine Hazır Olduğunu Gösteren Belirtiler Nelerdir?

– Çiş, kaka, tuvalet, kirli, ıslak gibi kelimelerin anlamını bilmesi gerekir.  Bebeğinizin anlama kabiliyetini göz önünde bulundurun. ”Kuru” ve “ıslak” kelimelerini biliyor ve anlıyor mu? Bu ikisini ayırt edebilir mi? Çocuğunuz kendisine sorduğunuzda lazımlık veya tuvaletin nerede olduğunu gösterebilir mi?

– Refleks kas kontrolü gelişimi(en erken 9 ay dolduğunda gelişir)

– Sinirsel uyarı yollarının gelişiminin tamamlanmış olması gerekir. Bez değişimleri sırasında çocuğun altının ne kadar süreler kuru kaldığına dikkat edin. Bu çocuğunuzun kaslarının güçlenmekte olduğuna ve tuvaletini kontrol etmeye başladığını gösterir. Çocuğun altı 3-4 saat kuru kalıyorsa ve yaptığında bolca çiş yapıyorsa, bu durum çocuğunuzun çişini tutabildiğini gösterir.

– Çocuk tuvaletin ne işe yaradığını ve nasıl kullanıldığını görmesi ve bilmesi gerekir. Örneğin anne veya baba tuvaletin nasıl yapıldığını uygun bir şekilde gösterebilir. Çocuk çekinmeden lazımlığa oturur hale gelince eğitime başlayın. Lazımlığın altına örtü ya da naylon koyun ve alt elbisesini çıkararak oturtun. Sıklığını yavaş yavaş arttırarak bu işlemi günlük düzenli halde uygulayın. Bu işlem çocuk yapana kadar uzun sürse bile yanında olun, onunla sohbet edin. Bir şey yapmasa da oturduğu için tebrik edin ve onu cesaretlendirin.

– Bebek altındaki bezinin kuru olmasını ister. Bunun sağlanması için çiş demesi gerektiğini öğrenmesi gerekir.

– Çiş denildiğinde tuvalete gidileceğini ve bu sayede altındaki bezin temiz ve kuru kalacağını zamanla öğrenmesi gerekir.

– Mesanesinin ya da bağırsaklarının dolu olduğunu anlaması gerekir.

– Kısa bir süre için kakasını ya da çişini erteleyebilmesi gerekir. Örneğin çocuğunuzun altını açık bıraktığınızda çişini 1-2 saat tutuyorsa bu tuvalet eğitimine geçmek için önemli bir göstergedir.

– Çocuk en az 18 aylık olmalıdır. 24 aylıktan küçük bebeklerde ısrarcı olmamak gerekir. Bu yaşlarda bebek hazır olmayabilir. Tuvalet eğitimi için en ideal yaş, 2 yaş üstüdür. Çocuk inatçı ve negatif dönemler geçirirken tuvalet eğitimine başlamayın.

– Çocuk tek başına elbisesini çıkarabiliyor mu? Derdini anlatabiliyor mu? Sizi anlayabiliyor mu? Bu soruların cevabı evet olmalıdır.

Tuvalet Eğitimi Nasıl Yapılır?

Tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğun tuvalete veya lazımlığına alışmış olması önemlidir. Her gün belirli aralıklarla tuvaleti olsun olması tuvalete ya da lazımlığa oturarak alıştırmalar yapmak alışkanlık edinmeyi kolaylaştırır. Tuvalet eğitimi 1-2 ay sürebilir. Bu yüzden tüm koşullar uygun olduğunda tuvalet eğitimine başlayın.

1- Tuvalet oturağı çekici olmalıdır: Çocuk lazımlık üzerinde sıkılmadan oturmalıdır. Çocuk çişini beklerken onunla orada oyun oynayabilirsiniz. Oturağı çocuğun en çok zaman geçirdiği odada tutun.

2- Hemen sonuç beklemeyin: İlk denemeler genellikle başarısız olur. Bu durumlarda sabırlı olmalısınız. Tuvalet eğitimindeki en önemli şey sabırlı olabilmektir. Her koşulda sabırlı ve azimli olmalısınız. Çocuğu asla hiçbir şey için zorlamayın. Bunu bir oyun gibi görmesini sağlayın.

3- Yaptığında onu ödüllendirin: Çocuklar ödülleri çok sever. Bir şeyi başardıklarında takdir edilmek isterler. Örneğin çocuğunuz tuvaletini başarılı bir şekilde yaptı; onu alkışlayın ve ona sevdiği bir şeyi verin. Çocuk tuvalet ihtiyacı olduğunu belirtmedikçe tuvalet ve oturaktan bahsetmeyin. Sürekli ısrar çocuğu sıkacaktır. Tuvalet eğitimine çok önem veriyor izlenimi vermeyin, tüm olayın çok doğal olduğu izlenimini verin.

4- Bezini kirletirse hemen değiştirin: Bebeği kirli bezle bekletmeden hemen temizlemelisiniz. Burada en önemli şey, bezini kirlettiğinde haber vermesini öğrenmesidir.

5- Destekleyici olun, dayatıcı olmayın:  Sürekli denemeler yaparak çocuğa baskı uygulamayın. Yapamazsa ona kızmayın ve sürekli destekleyici yaklaşımlarda bulunun. İşi sıkıntı haline getirmeyin, bol bol espiri olmaya çalışın. Mesela şöyle diyebilirsiniz. “Haydi gel çiçek sulayalım” gibi olayı eğlenceli yapmaya çalışın. Asla ceza ve baskı uygulamayın. Oturağa oturması için zorlamayın. Zorla tuvalet eğitimini veremezsiniz. Tuvaletini yaptığında sifonu çocuğa çektirin ve onunla eğlenin.

6- Çocuğunuzun giysileri tuvalet eğitimi için uygun olmalıdır: Çocuğunuzun giysilerini, giymesi ve çıkarması kolay giysiler olmasına özen gösterin. Mümkünse tuvalet eğitimine yaz günlerinde başlayın. Hatta havanın sıcaklığı uygunsa çocuk ev içinde sadece bezi ile gezebilir.

7- Müzik çalan alkış yapan oturaklar tavsiye edilmiyor: Çok resimli ve müzikli lazımlıklar kullanmayın. Çocuk normal bir şey yaptığını anlamalıdır. Abartılmadan desteklenmelidir.

8- Çocuğa bez bağlamayı kesmeniz gerekir: Bu madde en çok zorlanacağınız maddedir. Çocuk uzun zamandır kullandığı beze alıştığı için bırakmak istemez. Bu yüzden tuvalet eğitimine başlamadan önce çocuğun bu eğitime hazır olduğuna emin olmanız gerekir. Uzmanlara göre çocuk en az 24 aylık olmalıdır. Çocuğa artık bez bağlanamayacağını uygun bir şekilde anlatmanız gerekir. 2 yaş altındaki bebekler bu söylediklerinizi tam bir şekilde anlayamazlar. Sağlıklı bir iletişim kuramayabilirsiniz. Bazen bez bağlayıp bazen bağlamama şeklindeki yöntemler ileride ciddi sorunlara sebep olabilir.