Fotosentez

Klorofile sahip canlıların gün ışığı yardımıyla atmosferden CO2 ve topraktan su (H2O) ve inorganik maddeleri alarak organik madde üretmesi olayına fotosentez denir. Fotosentez, Güneş enerjisinin kimyasal enerjiye dönüştürülmesidir.

* Fotosentez, bitkilerde kloroplastlarda; mavi-yeşil alglerde ve fotosentez yapan bakterilerde klorofillerle gerçekleşir.

* Fotosentezde ilk üretilen besin glikozdur. Üretilen fazla glikoz bitki hücrelerinde nişasta olarak depolanır. Bitkiler depo ettikleri nişastayı fotosentez yapmadıkları zamanlar (genellikle akşamları) tekrar glikoza çevirerek solunumda kullanır.

* Fotosentez sonucu üretilen glikoz, daha sonra yağ asidi, aminoasitler ve vitaminlere çevrilir.

* Fotosentez reaksiyonları sırasında ATP (Adenozintrifosfat) enerji hem sentezlenir hem de kullanılır.

* Bitkiler gündüzleri fotosentez ve solunum, geceleri yalnızca solunum yaparlar.

Fotosentezin Özellikleri

1. Ekosistemde enerji akışı sağlar.

2. Canlılar için besin ve oksijen kaynağıdır.

3. Atmosferde CO2 birikmesini önler.

4. İlaç, pamuk, kağıt ve mobilya gibi endüstriyel ürünleri oluşturur.

Fotosentez Hızını Etkileyen Faktörler

Dış Faktörler

CO2 miktarı: Ortamdaki CO2 miktarının artması fotosentez hızını artırır. Ancak belli değerden sonra CO2 artsa bile diğer faktörlerden dolayı fotosentez hızı sabit kalır.

Su miktarı: Fotosentezde kullanılan su miktarı arttıkça fotosentez hızı da belli bir değere kadar artar. Enzimler sulu ortamda işlev yaptığı için H2O fotosentez için önemlidir.

 

Işık şiddeti: Işık şiddeti arttıkça fotosentez hızı da belli bir değere kadar artar.

Işığın dalga boyu (rengi): Fotosentez hızı, mor ışıkta en çok; yeşil ışıkta en azdır. Çünkü mor ışık en fazla soğurulan, yeşil ışık da en az soğurulan ışıktır. Bitkiler yeşil ışığı yansıttıkları için yeşil renkte görünürler.

Sıcaklık: Sıcaklık, enzimlerin çalışmasını etkilediği için fotosentez hızı sıcaklıktan etkilenir. Her olayın enzimi belli sıcaklık derecesinde çalışır. Fotosentez enzimleri 25-30 derece arasında maximum hızda çalışır.

Mineraller: Topraktaki Mg, Fe, P, N, S gibi mineraller de fotosentez hızını etkiler. Mineral miktarı arttıkça fotosentez hızı belli bir düzeye göre artar.

 

 

 

İç Faktörler (Genetik Faktörler)

Kloroplast / Klorofil sayısı, enzim miktarı, yaprak sayısı ve yüzey genişliği arttıkça fotosentez hızı da artar.

Stoma büyüklüğü ve sayısı: Stomalar bitkilerde gaz alış verişini sağlayan gözeneklerdir. Stoma büyüklüğü ve sayısı artarsa fotosentez hızı da artar.

Kutikula kalınlığı: Kutikula, yaprakların üzerinde bulunan mumsu bir tabakadır. Kutikula kalınlığı arttıkça gaz alışverişi azalacağından fotosentez hızı da azalır.

Konunun devamı için Canlılar ve Enerji İlişkileri başlıklı yazımıza tıklayınız.

Konunun devamı için Enerji Dönüşümleri: Solunum başlıklı yazımıza tıklayınız.