Ses Dalgası Nasıl Oluşur?

Ses kaynağının ses üretebilmesi için titreşmesi gerekir. Bu titreşim hareketi sırasında kaynak, etrafındaki ortamı dolduran maddenin taneciklerini titreştirir ve böylece ses dalgası oluşturur. Bu nedenle sesi anlayabilmek için titreşim hareketinin bilinmesi gerekir.

Aşağıda salınım hareketi yapan basit sarkaç görülmektedir.

Titreşen telin, yaylı sarkacın ve salıncağın hareketleri gibi belirli bir zaman dilimi içinde belirli hareketlerin tekrarlanmasına salınım hareketi denir.

Genlik Nedir?

Salınım hareketi yapan bir cismin denge konumundan itibaren bir yönde ulaşabildiği en büyük uzaklığa genlik denir.

 

 

 

Frekans Nedir?

Salınım hareketi yapan cismin 1 saniyedeki salınım sayısına frekans denir. Frekans birimi hertz (Hz)‘dir.

Saniyede 1 titreşim = 1 Hertz (Hz)

Frekansı büyük olan telin salınım hızı da yüksektir.

Frekans değerlerine göre iki ses çeşidi vardır:

a) Ultrasonik Ses: 20000 Hz’den yüksek seslere ultrason veya ultrasonik ses denir. Ultrasonik ses normal ses göre daha fazla enerjiye sahiptir ve bu sesler insanlar tarafından duyulamaz. Fakat Ultrasonik sesler köpek, yunus ve yarasa gibi  hayvanlar tarafından duyulabilir ve bu seslerden yararlanarak bu hayvanlar yön bulabilir ve avlanabilir. Ayrıca Ultrasonik seslerden yararlanarak çeşitli alanlarda kullanılabilen teknolojik cihazlar geliştirilmiştir. Ultrasonik seslerin kullanım alanları şunlardır:

1. İnsan ve hayvanlardaki hastalıklı bölgenin büyüklüğünü tespit etmek

2. Cisimleri dezenfekte etmek

3. Bir borunun kalınlığını tespit etmek

b) İnfrasonik Ses: 20 Hz’den alçak seslere ise infrason veya infrasonik ses denir. İnfrasonik ses, normal sese göre daha az enerjiye sahiptir ve bu sesler insanlar tarafından duyulamaz. İnsanlar bu seslerden olumsuz etkilenir. Şöyle ki uzun süre bu titreşimlerin etkisinde kalan insanlarda sağırlıklar görülebilir.

İnsan kulağı 20 Hz ve 20000 Hz arasındaki sesleri işitebilir.

Ses Nedir?

Ses bir enerjidir. Ses kaynağı, örneğin tel, titreştiğinde enerji kazanır ve ses oluşur.

Ses Bir Enerjidir.

– Bir yerde bir patlama olduğunda çevredeki camların kırılması

– Sesiyle bir insanın bardağı kırabilmesi

– Tokmakla vurularak titreştirilen bir diyapozonun belli uzaklıktaki titreşmeyen bir diyapozonu da titreştirmesi

Yukarıda verilen örnekler sesin bir enerji olduğunu ve sesin yayıldığını gösteren örneklerdir.

Sesin Yayılması

Ses, ses kaynağından çıktıktan sonra dalgalar halinde yayılır. Ses dalgalarının yayılabilmesi için enerjisini aktarabilmesi gerekir. Bunun için de maddesel ortama ihtiyaç duyar. Bu nedenle ses boşlukta yayılmaz.

Ses kaynağının yakınındayken çıkan ses, uzaktayken çıkan sesten fazla işitilir. Bunun sebebi ses kaynağından uzaklaştıkça aradaki hava taneciklerinin artması ve bu hava taneciklerine sürtünmeyle ses enerjisinin ısı enerjisine dönüşerek azalması ve nihayetinde ses enerjisinin tamamının ısı enerjisine dönüşmesi ve artık işitilememesidir.

Ses hızı ve ses hızına etki eden özelliklerle ilgili detaylı bilgi için “Sesin Hızı Kaçtır ve Ses Hızına Etki Eden Faktörler Nelerdir?” adlı yazımıza tıklayabilirsiniz.

Sesin özellikleri ile ilgili detaylı bilgi edinmek için “Sesin Özellikleri: Sesin Yüksekliği, Sesin Şiddeti, Sesin Tınısı” adlı yazımıza tıklayabilirsiniz.

Ses ile ilgili detaylı bilgi edinmek için “Sesin Rezonansı, Sesin Yansıması ve Soğurulması” adlı yazımıza tıklayabilirsiniz.

Müzik ve Fen ile ilgili bilgi edinmek için “Müzik ve Fen” adlı yazımıza tıklayabilirsiniz.