iyimi boyle bilgi sitesi

Marmara (İstanbul) Depremi (1766)

Eğitim 22 Mart 2016
Marmara (İstanbul) Depremi (1766)

İstanbul “Küçük Kıyamet”ten (1509) sonraki en şiddetli depremi 1766’da yaşadı. Merkez üssü Marmara Denizi olan ve İzmit’ten Tekirdağ’a kadar olan sahada etkili olan bu deprem, 22 Mayıs 1776 tarihinde saat 05.30 da meydana gelmiştir. Deprem yaklaşık olarak 2 dakika sürmüştü. Korkunç gürültüler eşliğinde meydana gelen depremle birlikte Boğaziçi’nde kuvvetli dalgalanmalar (tsunami) da oluştu. Yaklaşık 8 ay kadar devam eden artçı sarsıntıların en şiddetlileri 30 Haziran ve 25 Temmuz tarihlerinde meydana geldiğinde, yine büyük tahribat ve çok sayıda can kaybı yaşanmıştı. Çok sayıda binanın yıkılıp tahminen 4000 kişinin enkaz altında kalarak öldüğü bu depremde, İstanbul’un yanı sıra Edirne, Tekirdağ, Bursa ve Gelibolu da etkilenen yerler arasındaydı. Hatta, depremin Anadolu ve Balkanlar’da da hissedildiğine dair kayıtlar vardır.

Sekiz ay kadar süren artçıların yarattığı korku üzerine, evlerine girmeyen İstanbul halkı açık alanlarda ve çadırlarda kalmaya başlamış, bu durum barınma sorunuyla birlikte bazılarının psikolojilerini de bozmuştur. Kurban bayramı namazı sebebiyle insanların ayakta olması can kaybını azaltan etkenlerden biriydi. Halkın karşılaştığı sorunların başında, çeşme ve suyolları ve özellikle bakkal, değirmen, fırın, çarşı, dükkan vs.ler de büyük hasar gördüğünden, içecek ve yiyecek sıkıntısı baş göstermiştir. Köprü ve yolların tahrip olması, hem insanların ulaşımını ve hem de yiyecek-içecek teminini zorlaştırmış; oluşan asayişsizlik ortamında ise kamu düzenini bozan hal ve hareketler artmıştır. Binaları yıkılan halk maddi kayba uğramış; hasar gören binalar, mülk sahipleri-kiracılar ve komşular arasında problemlerin yaşanmasına neden olmuştur.
Depremde 173 cami ve hamam hasar görmüştü. Depremden en büyük hasarı gören Fatih Camii’nin kubbeleri de yıkıldığından, depremden sonra Padişah III. Mustafa’nın emriyle yeniden inşasına başlandı. Yedikule ile Edirnekapı arasındaki surlarda büyük hasar oluşmuş; Süleymaniye, Ayasofya, Sultanahmet, Şehzade, Valide, Nuruosmaniye ve Laleli gibi selatin camileri hafif hasar gördü. Edirnekapı’daki Mihrimah Sultan, Rüstem Paşa, Eyüp, Fatih, Davut Paşa, Kariye, Beyazıt ve Atik Ali Paşa camileri ise büyük hasar gördü. Topkapı Sarayı da hasar gördüğünden devrin padişahı III. Mustafa çadırda kalmaya başlamış; daha sonra da şehri terk etmiştir. Eski Saray ve ahşap olan Beşiktaş Sarayı’nın ağır darbe aldığı depremde Vezir Hanı çökmüş, enkazının altında çok sayıda insan ölmüştü. Çemberlitaş’taki Vezir Hanı, Şekerciler, Hırkacılar, Kalpakçılar, Çukacılar hanları da yıkılmıştı. Ayrıca, Kapalıçarşı ve Örücüler Çarşısı’nda büyük hasar meydana geldi. Baruthane, Saraçhane, Tophane, Kapalıçarşı ve Yeniçeri odaları ve şehrin su isale hatları da hasar gördüğünden, depremden sonra buraların tamiri hızla tamamlandı. Yıkılan ve hasar gören diğer yapılar da, İstanbul’dan getirtilen ustalar ve malzeme ile onarılmaya başlandı.

Yorumlar

Henüz hiç yorum yapılmamış.